चालू घडामोडी - २ डिसेंबर २०१५

---

भारत व फ्रांसची सौर आघाडी

• जागतिक हवामानबदल परिषदेच्या पार्श्वभूमीवर, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या संकल्पनेतून आणि पुढाकाराने पॅरिसमध्ये फ्रान्सचे पंतप्रधान फ्रँक्वा ओलँद यांच्या उपस्थितीत 'आंतरराष्ट्रीय सौर आघाडी'ची (इंटरनॅशनल सोलर अलायन्स-आयएसए) स्थापना करण्यात आली. शंभरहून अधिक देश त्यामध्ये सहभागी होऊ शकतात.
• या आघाडीला केंद्र सरकार सौरऊर्जा संस्थेच्या सचिवालयासाठी जमीन तसेच ३ कोटी डॉलर्सची मदत देणार असून पाच वर्षे ही मदत दिली जाणार आहे.

 ‘आयएसए’च्या स्थापनेमागील कारणे 

• सध्या औष्णिक ऊर्जानिर्मितीतूनच विजेची मोठी गरज भागवली जाते. वाढते औद्योगिकीकरण आणि शहरीकरणामुळे विकासाला वेग आला आहे आणि अधिकाधिक ऊर्जेची गरज ही विकासाची दुसरी बाजू आहे.
• त्यामुळे साहजिकच ऊर्जानिर्मितीचे वेगवेगळे पर्याय शोधून काढणे आणि त्यांचा वापर करणे अत्यंत गरजेचे बनलेले आहे. तसेच वीजनिर्मितीतून प्रदूषण होता कामा नये, हेही पाहणे तितकेच महत्त्वाचे आहे.
• त्यामुळे सौर ऊर्जेसारख्या स्वच्छ पर्यायावर सारी भिस्त आहे. या अनुषंगाने सौर ऊर्जेच्या वापराला प्रोत्साहन मिळण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय सौर आघाडीची स्थापना करण्यात आली आहे.
• जागतिक ऊर्जावापरातील अपारंपरिक ऊर्जास्रोतांचा वाटा २०३०पर्यंत लक्षणीय प्रमाणात वाढवला पाहिजे आणि त्यासाठी आवश्यक ते तंत्रज्ञान व पायाभूत सुविधा विकसित केल्या पाहिजेत, असे सहस्रक विकास ध्येयात (एमडीजी) म्हटले आहे.
• संयुक्त राष्ट्रांच्या यंत्रणेत अपारंपरिक ऊर्जेला प्रोत्साहन देण्यासाठी विशिष्ट अशी संस्था नाही. इंटरनॅशनल एनर्जी एजन्सी आणि इंटरनॅशनल रिन्यूएबल एनर्जी एजन्सी या संस्था काही प्रमाणात हे कार्य पार पाडतात.
• त्यामुळे केवळ सौर ऊर्जेच्या वापराला प्रोत्साहन देणारी, त्या ऊर्जेचा प्रसार करणारी आणि अंमलबजावणीसाठी साह्य करणारी 'आयएसए'सारखी यंत्रणा असणे अत्यावश्यक होते.
• पृथ्वीवरील कर्कवृत्त ते मकरवृत्तादरम्यानच्या प्रदेशाला सूर्यप्रकाश विपुल प्रमाणात मिळतो. तब्बल १२१ देश त्या प्रदेशात आहेत. त्या देशांमध्ये वर्षाचे किमान तीनशे दिवस चांगला सूर्यप्रकाश असतो. त्याचा कार्यक्षम वापर करून घेतला, तर ऊर्जेची मोठी गरज भागू शकते. या गोष्टीला प्रोत्साहन देण्यासाठी 'आयएसए'ची स्थापना करण्यात आली आहे.
• या प्रदेशातील सर्व देशांना त्यात सहभागी होण्याचे आमंत्रण देण्यात आले आहे. या १२१ देशांमध्ये भारत, फ्रान्ससह, ऑस्ट्रेलिया, क्युबा, फिजी, जपान, मोझांबिक, पेरू, सिंगापूर, दक्षिण आफ्रिका, दक्षिण सुदान, मोझांबिक, थायलंड आदी देशांचा समावेश आहे. गुडगावमधील 'नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ सोलर एनर्जी' या संस्थेत 'आयएसए'चे मुख्यालय असेल.

 'आयएसए' काय काम करणार? 

• सौर ऊर्जानिर्मितीच्या तंत्रज्ञानाला प्रोत्साहन देणार. पर्यावरण रक्षणासाठी आणि गरिबांना उत्पन्नाचा स्रोत निर्माण होण्याच्या उद्देशाने सौर ऊर्जा क्षेत्रात गुंतवणुकीला प्रोत्साहन देणार.
• सौर ऊर्जेच्या वापराची क्षेत्रे वाढवण्यासाठी प्रकल्प आणि कार्यक्रम तयार करणार.
• सौर ऊर्जा प्रकल्पातील भांडवली गुंतवणूक कमी करण्यासाठी अनोखी आर्थिक यंत्रणा विकसित करणार.
• सौर ऊर्जा प्रकल्पांशी निगडित माहितीची देवाणघेवाण होण्यासाठी ई-पोर्टलची निर्मिती
• सदस्य देशांमध्ये सौर ऊर्जेसंदर्भातील संशोधन, विकासाला प्रोत्साहन देणार आणि क्षमतावृद्धीसाठी मदत करणार
• भारतात २०२२पर्यंत १०० गिगावॉट वीजनिर्मिती सौर ऊर्जेपासून करण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे.
• या माध्यमातून विकसित आणि विकसनशील देश एकत्र येऊन सौर ऊर्जेचा वापर वाढवणार असून, आर्थिक विकासालाही चालना देणार आहेत.
• भारतात ४ गिगॅवॉट इतकी सौरऊर्जा क्षमता आहे ती २०२२पर्यंत १०० गिगॅवॉट करण्याचे उद्दिष्ट आहे. पुढील वर्षीपर्यंत ४ गिगॅवॉट क्षमतेत आणखी १२ गिगॅवॉटची भर पडणार आहे.

रेड्डी बंधूंचा टीडीपीत प्रवेश

• आंध्रप्रदेशमधील काँग्रेसचे माजी मंत्री आणि ज्येष्ठ नेते रामनारायण रेड्डी यांच्यासह त्यांचे बंधू माजी आमदार विवेकानंद रेड्डी या बंधूंनी काँग्रेसला सोडचिठ्ठी देत तेलगू देसम पक्षात (टीडीपी) प्रवेश केला.
• टीडीपीचे प्रमुख आणि आंध्र प्रदेशचे मुख्यमंत्री एन. चंद्राबाबू नायडू यांनी रेड्डी बंधूंच्या टीडीपी प्रवेशाबद्दल स्वागत केले. 
• रामनारायणन रेड्डी हे २००४-२०१४ या काळात ज्येष्ठ मंत्र होते. तसेच, एन. किरणकुमार रेड्डी यांच्या मंत्रिमंडळात ते २०१४ मध्ये अर्थमंत्री होते.
• रामनारायण आणि विवेकानंद रेड्डी यांच्यावर नेल्लोर जिल्ह्यातील अणम कुटुंबीयांचा प्रभाव आहे.

‘आयएमएफ’मध्ये युआन चलनाला पाचव्या राखीव चलनाचा दर्जा

• आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी (आयएमएफ)तर्फे ‘युआन’ या चलनाला पाचव्या राखीव चलनाचा दर्जा देण्यात आला आहे. युआन चलनास पाचवे राखीव चलन म्हणून ‘स्पेशल ड्राइंग बास्केट’मध्ये स्थान मिळाले आहे.
• अमेरिकेचा डॉलर, ब्रिटनचा पाउंड, युरोपीय समुदायाचा युरो, जपानचा येन ही ‘आयएमएफ’ची आधीची चार राखीव चलने आहेत.
• या चलनाला राखीव दर्जा मिळाल्याने आता नाणेनिधीने चीनच्या आर्थिक सुधारणा व इतर कामगिरीवर मान्यतेची मोहोर उमटवली आहे.
• आयएमएफच्या व्यवस्थापकीय संचालक : ख्रिस्तीन लॅगार्ड

ला लीगा स्पर्धेच्या सर्वोत्तम खेळाडूचा मान लिओनेल मेस्सीला

• आंतरराष्ट्रीय फुटबॉल संघटनेच्या (फिफा) प्रतिष्ठित ‘बॅलोन डी’ओर पुरस्काराचा प्रबळ दावेदार असलेल्या बार्सिलोना क्लबच्या लिओनेल मेस्सीने लीगा फुटबॉल स्पर्धेच्या गतसत्रातील सर्वोत्तम खेळाडूचा मान पटकावला.
• रिअल माद्रिदचा प्रमुख खेळाडू ख्रिस्तियानो रोनाल्डोवर कुरघोडी करीत मेस्सीने मागील सात हंगामांतील सहाव्या पुरस्कारावर नाव कोरले. सर्वोत्तम खेळाडूसह मेस्सीने सर्वोत्तम आघाडीपटूचा पुरस्कारही जिंकला.
• २०१४-१५ या हंगामात मेस्सीने ४३ गोल्स केले असून बार्सिलोनाला चॅम्पियन्स लीग, ला लीगा आणि स्पॅनिश चषक जिंकवून देण्यात सिंहाचा वाटा उचलला. त्या बळावर या पुरस्कारासाठी त्याची निवड करण्यात आली.

आयसीसीच्या कसोटी संघात एकही भारतीय नाही

• आयसीसीने प्रसिद्ध केलेल्या २०१५ वर्षीच्या कसोटी संघात एकाही भारतीय क्रिकेटपटूला स्थान मिळविता आले नाही.
• भारताचा तेज गोलंदाज मोहम्मद शमी हा एकमेव खेळाडू एकदिवसीय क्रिकेटमध्ये स्थान मिळविण्यात यशस्वी ठरला आहे. आयसीसीने आज २०१५ या वर्षीच्या वन-डे आणि कसोटी संघाची घोषणा केली आहे.
• भारतीय ऑफ स्पिनर रविचंद्रन अश्विनला कसोटी संघात १२ वा खेळाडू म्हणून स्थान देण्यात आलं आहे.
• आयसीसी क्रिकेट समितीचे प्रमुख आणि भारताचा माजी कर्णधार अनिल कुंबलेच्या मार्गदर्शनाखाली या संघाची निवड करण्यात आली असून या समितीत वेस्ट इंडिजचा माजी तेज गोलंदाज इयान बिशप, इंग्लंडचा माजी फलंदाज मार्क बूचर, ऑस्ट्रेलियाची माजी महिला कर्णधार बेलिंडा क्लार्क आणि हिंदू स्पोर्ट्सस्टारचे डेप्युटी एडिटर जी विश्वनाथ यांचा समावेश आहे. 

 आयसीसी वर्ष २०१५चा कसोटी संघ 

• एलेस्टेअर कुक (कर्णधार, इंग्लंड), डेव्हिड वॉर्नर (ऑस्ट्रेलिया), केन विलियमसन (न्यूझीलंड) यूनिस खान (पाकिस्तान), स्टिव्हन स्मिथ (ऑस्ट्रेलिया), जो रुट (इंग्लंड), सरफराज अहमद (पाकिस्तान), स्टुअर्ट ब्रॉड (इंग्लंड), ट्रेंट बोल्ट (न्यूझीलंड), यासिर शाह (पाकिस्तान), जोश हेजलवुड (ऑस्ट्रेलिया), बारावा खेळाडू म्हणून आर. अश्विन (भारत). 

 आयसीसी वर्ष २०१५चा वन-डे संघ 

• एबी डिव्हिलियर्स (कर्णधार, दक्षिण आफ्रिका), तिलकरत्ने दिलशान (श्रीलंका), हाशिम अमला (दक्षिण आफ्रिका), कुमार संगकारा (श्रीलंका), स्टिव्ह स्मिथ (ऑस्ट्रेलिया), रोस टेलर (न्यूझीलंड), ट्रेंट बोल्ट (न्यूझीलंड), मोहम्मद शमी (भारत), मिशेल स्टार्क (ऑस्ट्रेलिया), मुस्ताफिजूर रहमान (बांगलादेश), इमरान ताहिर (दक्षिण आफ्रिका) १२ वा खेळाडू जो रुट (इंग्लंड).

आजारी उद्योगांची संख्या साडेपाच लाख

• चालू वर्षात अतिलघु, लघु आणि मध्यम (एमएसएमई) उद्योगांमध्ये आजारी उद्योगांची संख्या ५ लाख ३७ हजार २८६वर गेल्याची माहिती केंद्रीय एमएसएमई राज्यमंत्री गिरीराज सिंग यांनी संसदेत दिली.
• आजारी उद्योगांचे पुनरुज्जीवन करण्यासाठी एमएसएमई मंत्रालयाने एक आराखडा तयार केला आहे. या आराखड्यांतर्गत आजारी उद्योग पुनरुज्जिवित होण्यासाठी अर्ज करू शकतो.
• अर्ज केल्यानंतर त्याचा विचार एका समितीतर्फे केला जाणार आहे. या समितीमध्ये राज्य सरकारचे प्रतिनिदी, तज्ज्ञ तसेच प्रादेशिक व क्षेत्रीय बँकांचे प्रमुख यांचा समावेश आहे.
• आजारी उद्योगांची सर्वाधिक संख्या उत्तर प्रदेशात आहे. उत्तर प्रदेशात ८४ हजार ६३, गुजरातमध्ये ४९ हजार ३८३, महाराष्ट्रात ४९ हजार २९३ तर कर्नाटकात ३८ हजार २७७ आजारी कंपन्या आहेत.

---