चालू घडामोडी : २५ मे

आसामचे १४वे मुख्यमंत्री सर्वानंद सोनोवाल

• भाजपाचे ज्येष्ठ नेते सर्वानंद सोनोवाल यांनी आसामचे १४वे मुख्यमंत्री म्हणून २३ मे रोजी शपथ घेतली. यानिमित्ताने पूर्वोत्तर राज्यात प्रथमच भाजपा सत्तारूढ झाला आहे. सोनोवाल आसामचे पहिले भाजप मुख्यमंत्री आहेत.
• सोनोवाल यांच्यासह ११ जणांनी या वेळी मंत्रिपदाची शपथ घेतली. यात मित्रपक्ष आसाम गण परिषद आणि बोडो पीपल्स फ्रंट यांच्या प्रतिनिधींचा समावेश आहे.
• राज्यपाल पद्मनाभ बालकृष्ण आचार्य यांनी मंत्र्यांना पद आणि गोपनीयतेची शपथ दिली.

 सर्बानंद सोनोवाल यांची राजकिय कारकिर्द 

• ३१ ऑक्टोबर १९६२ रोजी आसामच्या दिब्रुगड जिल्ह्यात जन्मलेले ५४ वर्षीय सोनोवाल यांनी महाविद्यालयीन राजकारण ते केंद्रीय मंत्रिपद असा प्रवास केला आहे.
• १९९२ ते १९९९ या कालावधीत ते ऑल आसाम स्टुडंट्स युनियनचे (आसू) अध्यक्ष होते. राज्याच्या राजकारणात आसुचा बराच प्रभाव असून आसूने सहा वर्षे आसाम आंदोलनाचे नेतृत्व केले आहे.
• त्यांनी ८ फेब्रुवारी २०११ रोजी भाजपामध्ये प्रवेश केला. प्रथम पक्षाच्या राष्ट्रीय कार्यकारिणीत आणि नंतर राज्यात भाजपाचे प्रवक्ते म्हणून त्यांची नियुक्ती करण्यात आली. 
• पुढे २०१२ मध्ये सोनोवाल यांना प्रदेशाध्यक्ष करण्यात आले आणि आजही ते या पदावर कायम आहेत.
• सध्या सोनोवाल आसामच्या लखिमपूर मतदारसंघातून लोकसभेत निवडून गेले होते व ते केंद्रीय क्रीडा व युवा व्यवहार मंत्रीपद सांभाळत होते.

मालदिवच्या माजी अध्यक्षांना ब्रिटनमध्ये आश्रय

• मालदिवचे माजी अध्यक्ष महंमद नशीद यांना ब्रिटनने राजकीय निर्वासित दर्जा देण्यात आला. दहशतवादी कारवायांच्या आरोपावरून नशीद यांना १३ वर्षांची कारावासाची शिक्षा सुनावण्यात आली आहे.
• नशीद यांना जानेवारी २०१६मध्ये पाठीच्या मणक्याच्या शस्त्रक्रियेसाठी ब्रिटनला जाण्याची परवानगी श्रीलंका, भारत आणि ब्रिटनने घडवून आणलेल्या वाटाघाटीनंतर दिली गेली होती.
• उपचारानंतर ते मालदीवला परत जाणे अपेक्षित होते. परंतु त्यांना ब्रिटनमध्ये आश्रय मिळाला आहे.
• नशीद हे ‘मालदिवन डेमोक्रॅटिक पार्टी’ (एमडीपी) पक्षाचे नेते व मानवी हक्क संघटनेचे कार्यकर्ते आहेत. 
• मालदिवमध्ये २००८ मध्ये झालेल्या निवडणुकांमध्ये लोकशाही पद्धतीने निवडून आलेले ते पहिले अध्यक्ष आहेत.

करबुडव्यांची नावे होणार जाहीर

• येत्या आर्थिक वर्षापासून प्राप्तिकर विभागाने एक कोटींहून अधिक कर बुडविलेल्या व्यक्तींची नावे जाहीर करण्याचा निर्णय घेतला आहे. 
• प्राप्तिकर विभागाने गेल्या वर्षापासूनच करचुकवेगिरी करणाऱ्यांची नावे वर्तमानपत्रांमधून जाहीर करण्यास सुरवात केली आहे. आतापर्यंत ६७ जणांची नावे जाहीर केली आहेत.
• मात्र, हे सर्व वीस ते तीस कोटी आणि त्याहून अधिक कर चुकविणारे आहेत. नव्या निर्णयामुळे एक कोटी आणि त्यापेक्षा अधिक रुपयांची करचुकवेगिरी करणाऱ्या व्यक्ती आणि कंपन्यांची नावे जाहीर करण्यात येणार आहेत.
• त्यामुळे अनेक लोकांची नावे जाहीर होण्याची शक्यता आहे. ही नावे पुढील वर्षी ३१ जुलैपूर्वी जाहीर करण्यात येतील. 

मिशन मान्सून प्रकल्प

• मान्सूनचा अचूक अंदाज वर्तविण्यासाठी विज्ञान तंत्रज्ञान मंत्रालयाच्या भू विज्ञान विभागाने ‘मिशन मान्सून’ हा प्रकल्प सुरू केला आहे. त्यासाठी ४०० कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे.
• सध्या भारताच्या हवामान विभागाकडे दहा ते वीस दिवस व संपूर्ण मोसमाचा अंदाज देण्याचे कसब आहे. त्याद्वारे गेल्या दोन वर्षांत कमी पावसाचे अचूक भाकित हवामान विभागाने केले होते.
• सध्या स्टॅटॅस्टिकल मॉडेल व डायनॅमिक मॉडेल दोन्हीचा एकत्रित वापर केला जातो. मात्र, लवकरच यासाठी डायनॅमिक मॉडेलचा वापर सुरू केला जाईल.
• ग्रामीण कृषी मौसम सेवेअंतर्गत देशातील १.१ कोटी शेतकऱ्यांना प्रादेशिक भाषांमधून कृषी व हवामानविषयक इशारे-सल्ले मिळतात.
• कृषी-हवामान आधारित सेवांचा लाभ ४२ हजार कोटी रुपये इतका होता. गहू, तांदूळ, ऊस, कापूस उत्पादक या सेवांचे प्रमुख लाभार्थी आहेत.

पोटॅशिअम ब्रोमेटवर बंदी?

• अन्न मिश्रण म्हणून पोटॅशिअम ब्रोमेटवर केंद्र सरकार बंदी आणणार असून, याबाबत योग्य ती कार्यवाही करण्यात येणार असल्याचे केंद्रीय आरोग्य मंत्री जे. पी. नड्डा जाहीर केले. 
• सेंटर फॉर एन्व्हायर्न्मेंट (सीएसई)ने नुकताच ३४ प्रसिद्ध ब्रॅंडमधील ८४ टक्के ब्रेड, बन व पावाचे नमुने सदोष आढळले असल्याचा दावा केला होता.
• यामध्ये पोटॅशिअम ब्रोमेट व पोटॅशिअम आयोडेटचा अंश असल्याचे आढळून आले होते, जे की लोकांच्या आरोग्यास हानिकारक आहे.
• यासोबतच ब्रेडमधील एका रसायनात २बी कार्सिनोजेन (कर्करोगाची शक्यता असणारा घटक) असल्याचा दावाही करण्यात आला होता. 
• आरोग्य मंत्रालयाने भारतीय अन्न सुरक्षा व प्रमाणीकरण विभागाला (एफएसएसएआय) याबाबत अहवाल सादर करण्यास सांगितले आहे. याबाबतचा अहवाल आल्यानंतर केंद्र सरकार योग्य ती पावले उचलणार आहे. 

 कसा होतो पोटॅशिअम ब्रोमेटचा वापर? 

• पोटॅशिअम ब्रोमेट हे उत्तम मिश्रण करणारा संमिश्रक आहे. बेकरी उत्पादन वाढविण्यासाठी व बेकरी मिश्रणे एकसमान करण्यासाठी याचा मोठ्या प्रमाणात वापर होतो.
• पोटॅशिअम आयोडेट हे बेकरीतील पीठावर प्रक्रिया करणारा संयुग आहे. 
• पोटॅशिअम ब्रोमेट हे ११ हजार अन्न मिश्रितांपैकी एक असून, त्याचा अन्न उत्पादनासंदर्भातील व्यवसायात वापर करण्यास परवानगी देण्यात आली आहे.
• एफएसएसएआयने पोटॅशिअम ब्रोमेटला अन्न मिश्रितांच्या यादीतून वगळण्याची शिफारस केंद्राकडे केली असून, अन्न मिश्रितांच्या यादीतून पोटॅशिअम ब्रोमेटला वगळल्यानंतर त्यावर बंदी आणता येणार आहे.

---