चालू घडामोडी : ११ ऑगस्ट

कुडनकुलम अणुऊर्जा प्रकल्प देशाला समर्पित

  • तमिळनाडूतील कुडनकुलम येथे उभारण्यात आलेला महत्त्वाकांक्षी अणुऊर्जा प्रकल्प ११ ऑगस्ट रोजी देशाला अर्पण करण्यात आला.
  • एक हजार मेगावॉट क्षमतेच्या पहिल्या युनिटचे उद्घाटन पंतप्रधान नरेंद्र मोदी, रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन व तमिळनाडूच्या मुख्यमंत्री जयललिता यांच्या हस्ते व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे करण्यात आले. 
  • कुडनकुलम : १ हा भारत-रशियाचा संयुक्त प्रकल्प असून भारतात स्वच्छ ऊर्जानिर्मिती वाढविण्यासाठी हाती घेण्यात आलेल्या प्रयत्नांचा एक भाग आहे.
  • या प्रकल्पात रशियातील व्हीव्हीईआर पद्धतीच्या अणुभट्ट्यांचा वापर करण्यात आला आहे. प्रत्येकी १००० मेगावॉट क्षमतेची पाच युनिट या प्रकल्पात उभारण्यात येणार आहेत.
  • प्रकल्पासाठी आवश्यक असलेल्या अणुभट्टीची उभारणी न्यूक्लिअर पॉवर कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (एनपीसीआयएल) आणि ऍटोमस्ट्रॉय एक्स्पोर्ट या रशियन कंपनीच्या सहकार्याने होत आहे.
  • प्रकल्पातील पहिल्या दोन टप्प्यांचा प्रस्तावित खर्च १३,१७१ कोटी रुपये होता. मात्र, निधी कमतरता व इतर कारणांमुळे यास विलंब होऊन ही रक्कम वाढून १७,२७० कोटींच्या घरात गेली.
  • प्रकल्पातील तिसऱ्या व चौथ्या टप्प्याच्या उभारणीसाठी ३९ हजार कोटी खर्च अपेक्षित असून, २०२२ पर्यंत हा प्रकल्प पूर्णपणे उभा राहील. 
 प्रकल्पाची पार्श्वभूमी 
  • भारत व सोव्हियत युनियनमध्ये १९८८मध्ये या प्रकल्पाच्या उभारणीसंदर्भात करार झाला होता. मात्र, रशियातील अंतर्गत समस्यांमुळे प्रकल्पाचे काम रखडले.
  • १९९१मध्ये सोव्हियत युनियनच्या अस्तानंतर १९९७मध्ये प्रत्यक्ष कामास सुरवात झाली. स्थानिकांनी विरोध केल्याने २०११मध्ये प्रकल्पाचे काम बंद पडले.
  • नंतर मार्च २०१२मध्ये कामास पुन्हा सुरवात झाली आणि अखेर हा प्रकल्प ऊर्जानिर्मितीसाठी सज्ज झाला आहे.

प्रसुती रजेचा कालावधी वाढवणारे विधेयक मंजूर

  • खासगी क्षेत्रात किंवा संघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्या महिला कर्मचाऱ्यांसाठी प्रसूती रजेच्या कालावधीत वाढ करण्यास कॅबिनेट मंत्रिमंडळाने मंजुरी दिली आहे.
  • तसेच प्रसूती रजा विधेयक राज्यसभेत मंजूर करण्यात आले असून, त्यानुसार महिला कर्मचाऱ्यांना प्रसूतीच्या काळात २६ आठवड्यांपर्यंत पूर्ण पगारी रजेचा लाभ मिळणार आहे.
  • याआधी प्रसुती रजेचा कालावधी हा केवळ १२ आठवड्यांचा होता.
  • दोन अपत्यांपर्यंत या रजेचा लाभ महिला कर्मचाऱ्यास लागू राहणार आहे. त्याचबरोबर महिला कर्मचारी एखाद्या बाळास दत्तक घेत असेल, तर तिला १६ आठवड्यांची पगारी रजा दिली जाणार आहे.
  • सरकारी कर्मचाऱ्यांना ही सुविधा अगोदरच लागू आहे; मात्र आता सरकारच्या निर्णयाने खासगी क्षेत्रातही अशा प्रकारची रजा लागू होणार आहे.
  • त्याचप्रमाणे ५० हून अधिक कर्मचारी असणाऱ्या कार्यालयात पाळणाघर असावे, अशीही तरतूद करण्यात आली आहे.

निर्भया निधीसाठी केंद्राकडून २०० कोटी

  • महिला आणि बालसुरक्षेसाठी असणाऱ्या निर्भया निधीसाठी केंद्र सरकारने २०० कोटी रुपये दिले आहेत. राज्यमंत्री हंसराज आहिर यांनी राज्यसभेत ही माहिती दिली.
  • देशभरातील सर्व राज्यांतील अत्याचाराला बळी पडलेल्या महिला व मुलांना या योजनेनुसार भरपाई देण्यात येईल. या योजनेवर प्रत्येक राज्याचे नियंत्रण असेल.
  • केंद्र सरकारने निर्भया निधी योजनेची पुनर्रचना करताना तिचे सेंट्रल व्हिक्टीम कॉम्पेन्सेशन फंड (सीव्हीसीएफ) असे नामकरण केले आहे.
  • केंद्राकडून देण्यात आलेल्या निधीचे राज्यनिहाय वाटप करण्यात येणार असून, ही योजना अधिक प्रभावीपणे राबविता यावी यासाठी राज्य सरकारला प्रोत्साहन देण्यात येत आहे.

कॅटनिका होजूची सुवर्णपदकांची हॅट्ट्रीक

  • जलतरणातील ‘आयर्न लेडी‘ म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या हंगेरीच्या कॅटनिका होजूने जलतरणात तीन सुवर्णपदक मिळवीत हॅट्ट्रीक केली आहे.
  • ‘आयर्न लेडी‘ होजूने महिलांच्या २०० मीटर वैयक्तिक मेडले प्रकारात ऑलिंपिक विक्रमाची नोंद करत सुवर्णपदकावर आपले नाव कोरले. तिने २ मिनिट ६.५८ सेकंदांची वेळ नोंदविली.
  • होजूने यापूर्वी १०० मीटर बॅकस्ट्रोकमध्ये ५८.४५ सेकंद या वेळेसह सुवर्णपदक जिंकले.
  • तर पहिल्या दिवशी तिने ४०० मीटर वैयक्तिक मेडले प्रकारात विश्वविक्रमासह सुवर्णपदकाची कमाई केली होती.

ई-कॉमर्स क्षेत्राच्या प्रगतीसाठी समिती

  • ई-कॉमर्स क्षेत्रातील थेट परदेशी गुंतवणूकीसंबंधीचे (एफडीआय) नियम व संबंधित इतर काही विषयांचा आढावा घेण्यासाठी केंद्र सरकारने विशेष समितीची स्थापना करण्याचा निर्णय घेतला आहे. 
  • नीती आयोगाच्या मुख्य कार्यकारी अधिकाऱ्यांच्या अध्यक्षतेखाली स्थापन करण्यात येणाऱ्या समितीत वाणिज्य उद्योग मंत्रालय, तसेच इलेक्ट्रॉनिक्स व आयटी विभागातील अधिकाऱ्यांचा समावेश असणार आहे.
  • महाराष्ट्र व कर्नाटकसह आणखी दोन राज्यांमधील प्रतिनिधींचादेखील यात समावेश आहे.
  • समितीमार्फत ई-कॉमर्स क्षेत्रातील एफडीआयसह इतर सर्वच महत्त्वांच्या विषयांवर चर्चा करुन क्षेत्राच्या प्रगतीसाठी आराखडा तयार केला जाईल.
  • काही दिवसांपुर्वी सरकारने फुड प्रोसेसिंग क्षेत्रात १०० टक्के एफडीआयला मंजुरी दिली होती. या पार्श्वभूमीवर समितीच्या स्थापनेला विशेष महत्त्व प्राप्त होत आहे. 

व्हिएतनामकडून बेटांवर रॉकेट लॉंचर्स तैनात

  • दक्षिण चिनी समुद्रामधील आपल्या ताब्यातील बेटांच्या सुरक्षेसाठी व्हिएतनामकडून या बेटांवर नवी ‘मोबाईल रॉकेट लॉंचर्स’ तैनात करण्यात आली आहेत.
  • जागतिक व्यापाराच्या दृष्टिकोनामधून एक अत्यंत महत्त्वाचा दळणवळणाचा मार्ग असलेल्या या बेटांवरील लष्करी सुविधा चीन झपाट्याने विकसित करत आहे.
  • या पार्श्वभूमीवर, व्हिएतनामकडूनही अशा स्वरुपाची पाऊले उचलण्यात येत आहेत.
  • दक्षिण चिनी समुद्रामधील स्पार्टले बेटसमूहांमधील व्हिएतनामच्या नियंत्रणामध्ये असलेल्या प्रदेशामधील पाच लष्करी तळांवर ही रॉकेट लॉंचर्स तैनात करण्यात येणार आहे. 
  • स्पार्टले बेटसमूहांमध्ये तैनात करण्यात आलेली क्षेपणास्त्र व्यवस्था हे व्हिएतनामकडून गेल्या काही दशकांत उचलण्यात आलेले सर्वांत आक्रमक पाऊल आहे.

कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:

टिप्पणी पोस्ट करा