चालू घडामोडी : ११ मार्च
स्थापत्य विशारद बाळकृष्ण दोशी यांना प्रित्जकर पुरस्कार
- स्थापत्य विशारद बाळकृष्ण दोशी स्थापत्यशास्त्रातील नोबेल समजला जाणारा अत्यंत मानाचा ‘प्रित्जकर पुरस्कार’ जाहीर झाला आहे.
- हा मान मिळवणारे ते पहिलेच भारतीय स्थापत्य विशारद ठरले आहेत. १ लाख डॉलर्स (६५ लाख रुपये) व सन्मानचिन्ह असे या पुरस्काराचे स्वरूप आहे.
- दोशी यांचा जन्म १९२७ मध्ये पुण्यात झाला. मुंबईतील जे जे महाविद्यालयात शिक्षण घेतलेले दोशी आज ९० वर्षांचे आहेत.
- १९४७च्या सुमारास त्यांनी स्थापत्य कलेचा अभ्यास सुरू केला. कोरबिझियर हे स्वीस-फ्रेंच स्थापत्य विशारद त्यांचे गुरू.
- चंदीगढ शहराच्या स्थापत्यरचनेत त्यांनी मोठी भूमिका पार पाडली. लुईस कान यांच्यासमवेत त्यांनी अहमदाबादच्या दी इंडियन इन्स्टिटय़ूट ऑफ मॅनेजमेंट या संस्थेची इमारत सुंदर पद्धतीने साकारली.
- कमकुवत वर्गासाठी चांगली घरे बांधण्याच्या उद्देशाने त्यांनी अरण्य लो कॉस्ट हाऊसिंग डेव्हलपमेंट प्रोजेक्ट इंदोर येथे साकार केला. त्यासाठी त्यांना आगाखान पुरस्कार मिळाला होता.
- मध्यप्रदेश वीज मंडळाची इमारत, बेंगळूरुतील इंडियन इन्स्टिटय़ूट ऑफ मॅनेजमेंट संस्थेची इमारत त्यांनी साकारल्या.
- त्यांच्या वास्तू या भारतीय स्थापत्य, इतिहास, संस्कृती, स्थानिक परंपरा व बदलता काळ यांची सांगड घालणाऱ्या आहेत.
- १९५६मध्ये त्यांनी वास्तुशिल्प ही संस्था स्थापन केली. तीच आता वास्तुशिल्प कन्सल्टंट म्हणून काम करीत आहे.
- अहमदाबाद येथे त्यांनी दी स्कूल ऑफ आर्किटेक्चर ही संस्था सुरू केली तीच आता सेंटर फॉर एन्व्हरॉन्मेंट प्लानिंग अँड टेक्नॉलॉजी या नावाने प्रसिद्ध आहे.
- शहर रचनाकार, शिक्षक, स्थापत्य विशारद अशा अनेक भूमिकांतून त्यांनी काम करत आधुनिक स्थापत्यकलेत त्यांनी भारताला मानाचे स्थान मिळवून दिले आहे.
अखिल शेरॉनला विश्वचषक चषक नेमबाजी स्पर्धेत सुवर्णपदक
- मेक्सिकोत सुरू असलेल्या आयएसएसएफ विश्वचषक चषक नेमबाजी स्पर्धेतील ५० मीटर थ्री पोझिशनमध्ये भारताच्या अखिल शेरॉनने सुवर्णपदकावर नाव कोरले.
- शेरॉनने अंतिम फेरीत ४५५.६ गुण मिळवताना ऑस्ट्रियाच्या बर्नार्ड पिकेलवर मात केली. बर्नार्डने ४५२ गुणांची नोंद केली.
- यासह अखिल विश्वचषक स्पर्धेच्या पदार्पणात सुवर्ण पदक पटकावणारा चौथा भारतीय नेमबाज ठरला.
- याआधी शहजर रिझवी, मनू भाकर, मेहुली घोष यांनी गेल्या आठवड्यात सुवर्ण पदकाची कमाई केली होती.
- या शानदार कामगिरीच्या जोरावर पहिल्यांदाच भारत विश्वचषक स्पर्धेच्या पदकतालिकेत अखेरपर्यंत प्रथम स्थानी राहिल हे निश्चित झाले आहे.
जिनपिंग यांचा आजीवन राष्ट्राध्यक्षपदी राहण्याचा मार्ग सुकर
- चीनच्या संसदेने राष्ट्राध्यक्ष आणि उपराष्ट्राध्यक्ष पदासाठीचा २ कार्यकाळांची निर्धारित मर्यादा संपुष्टात आणली आहे.
- त्यामुळे विद्यमान राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग हे आजीवन राष्ट्राध्यक्षपदी राहण्याचा मार्ग सुकर झाला आहे. सध्या त्यांचा दुसरा कार्यकाळ सुरू आहे, जो २०२३ मध्ये संपणार आहे.
- चीनच्या राज्यघटनेत राष्ट्राध्यक्ष व उपराष्ट्राध्यक्ष यांच्या पदांना प्रत्येकी पाच वर्षांच्या सलग दोन कालावधींची कमाल मर्यादा होती.
- राज्यघटनेतील ही कमाल मर्यादा काढून टाकण्याचा प्रस्ताव कम्युनिस्ट पार्टी ऑफ चायनाने (सीपीसी) ठेवला होता.
- राष्ट्रीय पीपल्स काँग्रेस या चीनच्या संसदेने तो २,९७३ विरुद्ध २ अशा बहुमताने मंजूर केला. सातत्याने पक्षाच्या प्रस्तावांचे समर्थन करत असल्यामुळे चीनच्या संसदेला रबर स्टँम्प संसद म्हटले जाते.
- यापूर्वी माओ व डेंग शियाओ पिंग हे चीनचे सर्वशक्तिमान नेते म्हणून ओळखले गेले. परंतु त्यांच्या सत्तेलाही राज्यघटनेचे कमाल १० वर्षांचे बंधन होते.
- अनिश्चित काळापर्यंत एखाद्याकडून सत्ता मिळवण्याचा धोका ओळखून ज्येष्ठ नेते डेंग शियाओ पिंग यांनी चीनच्या राष्ट्राध्यक्ष आणि उपराष्ट्राध्यक्षपदासाठी २ कार्यकाळ म्हणजेच १० वर्षांपर्यंत सत्तेत राहण्याची मर्यादा निश्चित केली होती.
मोठ्या कर्जदारांच्या पारपत्राचे तपशील घेणे बँकांना बंधनकारक
- ५० कोटी रुपये किंवा त्याहून अधिक रकमेचे कर्ज घेणाऱ्या ऋणकोंच्या पारपत्राचे तपशील घेणे बँकांना बंधनकारक करण्यात आले आहे.
- घोटाळा झाल्यास कर्जदार घोटाळेदारांना देशातून पळून जाण्यास अटकाव करण्याच्या उद्देशाने हे पाऊल उचलण्यात आले आहे.
- कर्जदाराच्या पारपत्राचे तपशील जवळ असल्याने, घोटाळेबाजांनी पळून जाऊ नये यासाठी वेळेवर कृती करणे आणि संबंधित अधिकाऱ्यांना कळवणे बँकांना शक्य होणार आहे.
- पारपत्राचे तपशील उपलब्ध नसल्यामुळे विशेषत: स्वेच्छेने कर्ज बुडवणाऱ्यांना देशातून पळून जाण्यापासून रोखण्याबाबत वेळेवर कृती करण्यास बँका असमर्थ होत्या.
- यामुळेज नीरव मोदी, मेहुल चोक्सी, विजय मल्या व जतिन मेहता यांच्यासारखे प्रचंड रकमेची कर्जे बुडवणारे लोक देशातून पळून गेले आहेत. यामुळे त्यांच्याकडून कर्जवसुली करणे अवघड बनले आहे.
- सर्व बॅंकांनी ५० कोटी रुपयांवरील कर्ज घेणाऱ्या कर्जदारांच्या पारपत्राचे तपशील ४५ दिवसांत द्यावेत, असे निर्देश केंद्र सरकारने दिले आहेत.
- स्वच्छ आणि जबाबदार बँकिंगसाठी हे पुढचे पाऊल आहे.
ब्रिटनचे महान धावपटू रॉजर बॅनिस्टर यांचे निधन
- एक मैलाच्या धावण्याची शर्यत चार मिनिटांच्या आत पूर्ण करून विश्व विक्रमाला सर्वप्रथम गवसणी घालणारे ब्रिटनचे महान धावपटू रॉजर बॅनिस्टर यांचे १० मार्च रोजी निधन झाले. ते ८८ वर्षांचे होते.
- ६ मे १९५४ रोजी ऑक्सफर्ड येथे झालेल्या एक मैलाच्या शर्यतीत त्यांनी तीन मिनिटे ५९.४ सेंकदाची विक्रमी वेळ दिली होती.
- एक मैलाचे अंतर चार मिनिटांच्या आत सर्वप्रथम पार करण्याचा रॉजर यांनी पराक्रम केला होता.
- १९५४च्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत ऑस्ट्रेलियाच्या जॉन लँडी यांना पराभूत करून त्यांनी सुवर्णपदक जिंकले होते.
- बॅनिस्टर यांनी अ‍ॅथलेटिक्स सोडून वैद्यकीय व्यवसायाला प्राधान्य दिले. चेताविकारतज्ज्ञ म्हणून ते अधिक नावारूपाला आले.
- पण ‘वन माइल अंडर फोर’ हा बहुमान त्यांच्याच नावावर राहिला आणि आता त्यांच्या पश्चातही बॅनिस्टर या नावाशीच निगडित राहील.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा