पंतप्रधान राष्ट्रीय बाल पुरस्कार
- राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांनी २४ जानेवारी रोजी राष्ट्रीय बाल पुरस्कारांचे वितरण केले. विविध क्षेत्रात उल्लेखनीय कामगिरी करणाऱ्या ५ ते १८ वर्षे वयोगटातील मुलांना हा पुरस्कार दिला जातो.
- अभिनव कल्पना, बुद्धिमत्ता, क्रीडा, कला आणि संस्कृती, समाज सेवा आणि शौर्य अशा विविध क्षेत्रांत अलौकिक काम करणाऱ्या मुलांना पुरस्कार देण्यात आले.
- राष्ट्रीय बाल पुरस्कार २ विभागात दिले जातात. वैयक्तिक पराक्रम किंवा कर्तृत्व गाजवणाऱ्या मुलांना बालशक्ती पुरस्कार, तर मुलांसाठी काम करणाऱ्या संस्था अथवा व्यक्तींना बालकल्याण पुरस्कार देऊन गौरवले जाते.
- बालशक्ती पुरस्कारासाठी २६ जणांची निवड करण्यात आली. तर बालकल्याण पुरस्कारासाठी ३ संस्था आणि २ व्यक्तींची निवड करण्यात आली.
- महिला व बालकल्याण मंत्री मनेका गांधी यांच्या अध्यक्षतेखालील राष्ट्रीय निवड समितीने विजेत्यांची निवड केली.
- पदक, १ लाख रूपये रोख, १० हजारांच्या पुस्तकांचे व्हाऊचर्स आणि प्रमाणपत्र असे बालशक्ती पुरस्काराचे स्वरूप आहे.
- तर पदक, प्रमाणपत्र आणि १ लाख रूपये (व्यक्तीसाठी) किंवा ५ लाख रूपये (संस्थेसाठी) असे बालकल्याण पुरस्काराचे स्वरूप आहे.
- विजेत्यांना प्रजासत्ताक दिनाच्या परेडमध्ये सहभागी होता यावे, या उद्देशाने २६ जानेवारी पूर्वीच हा पुरस्कार सोहळा पार पाडण्यात आला.
पुरस्कार विजेते
- नवोन्मेष ६, बुद्धिमत्ता ३, समाजसेवा ३, कला व संस्कृती ५, क्रीडा ६, शौर्य ३ याप्रमाणे हे पुरस्कार दिले जाणार आहेत.
- नवोन्मेष: मोहंमद सुहेल, अरुणिमा सेन, ए.यू. नचिकेता कुमार (कर्नाटक), अश्वथ सूर्यनारायण (तमिळनाडू), नैसर्गिग लैंका (ओडिशा), माधव लवकारे (दिल्ली)
- सामाजिक सेवा: आर्यमान लखोटिया (पश्चिम बंगाल), प्रत्यक्ष बी.आर. (कर्नाटक), आइना दीक्षित (उत्तर प्रदेश)
- बुद्धिमत्ता: आयुष्मान त्रिपाठी (ओडिशा), मेघा (राजस्थान), निशांत धनखड (दिल्ली)
- कला व संस्कृती: राम. एम (तमिळनाडू), देवदुष्यंत जोशी (गुजरात), विनायक एम. (कर्नाटक), आर्यमान अग्रवाल (प. बंगाल), तृप्तराज पंड्या (महाराष्ट्र)
- क्रीडा: शिवांगी, अनिश (हरियाणा), आर. प्रागनंद्धा (तमिळनाडू), एशो (अंदमान), प्रियम. टी (आंध्र), एंजल देवकुळे (महाराष्ट्र)
- शौर्य: कार्तिक गोयल व आद्रिका गोयल (मध्य प्रदेश), निखिल जितुडी (कर्नाटक).
महाराष्ट्राच्या २ बालकांचा समावेश
- बालशक्ती पुरस्कार विजेत्यांमध्ये महाराष्ट्रातील एंजल देवकुळे आणि तृप्तराज पंड्या यांचा समावेश आहे.
- गडचिरोली येथील १० वर्षीय एंजल देवकुळेला ‘स्क्वे मार्शल आर्ट’ क्रीडा प्रकारातील उल्लेखनीय कार्यासाठी हा पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.
- विविध जागतिक स्पर्धांमध्ये भारताचे प्रतिनिधित्व करणारी एंजल ही ‘स्क्वे मार्शल आर्ट’ क्रीडा प्रकारात उत्तम कामगिरी करणारी देशातील सर्वांत लहान मुलगी ठरली आहे.
- एंजल ही आशियातील सर्वांत लहान सुवर्णपदक विजेती असून, ७ विक्रम तिच्या नावावर आहेत. मलेशिया येथे होणार असलेल्या स्क्वे चॅम्पियनशिपसाठीही एंजलची निवड झाली आहे.
- तृप्तराज पंड्या या मुंबईतील मुलुंडमधील १२ वर्षीय मुलाने तबलावादनात लौकिक मिळवला आहे.
- गिनीज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्डने तृप्तराजच्या तबलावादनाची नोंद घेऊन जगातील सर्वांत कमी वयाचा तबला तज्ज्ञ म्हणून त्याला गौरविले आहे.
- तृप्तराजने वयाच्या दुसऱ्या वर्षीच तबलावादनाचा जाहीर कार्यक्रम सादर केला असून, आकाशवाणी व दूरचित्रवाहिन्यांवरही त्याचे कार्यक्रम झाले आहेत.
पंतप्रधान राष्ट्रीय बाल पुरस्कार
- देशपातळीवरील या बाल कल्याण निवड परिषदेतर्फे दिल्या जाणाऱ्या या शौर्य पुरस्कारांचा प्रारंभ १९५७मध्ये करण्यात आला होता.
- विविध घटनांमध्ये धाडस दाखवून मानवतेची जपणूक करणाऱ्या ९६३ धाडसी मुलांना (६८० मुले, २८३ मुली) आजवर हे पुरस्कार देण्यात आले आहेत.
- पं. जवाहरलाल नेहरू यांच्या जन्मदिनी साजऱ्या होणाऱ्या राष्ट्रीय बालदिनाच्या निमित्ताने देशभरातील गुणवंत मुंलाना ‘नॅशनल अवॉर्ड फॉर चिल्ड्रन’ हा पुरस्कार देण्यात येतो. परंतु यंदा या पुररस्काराचे नाव बदलून ‘पंतप्रधान राष्ट्रीय बाल पुरस्कार’ असे करण्यात आले आहे.
- याआधी हा पुरस्कार नवोन्मेष, बुद्धिमत्ता, समाजसेवा, कला व संस्कृती, क्रीडा या ५ श्रेण्यांमध्ये देण्यात येत होता. आता यात शौर्य पुरस्काराची श्रेणी जोडण्यात आली आहे.
वाद
- १९५७पासून या पुरस्कार सोहळ्याचे आयोजन करणाऱ्या भारतीय बालकल्याण परिषद (इंडियन कौन्सिल फॉर चाइल्ड वेल्फेअर) या स्वयंसेवी संस्थेसोबतचा करार सरकारने रद्द केल्याने यावर्षीचा पुरस्कार सोहळा चर्चेत आला होता.
- या संस्थेवर आर्थिक घोटाळ्याचा आरोप झाल्यामुळे हा करार रद्द आकरण्यात आला व १९५७नंतर प्रथमच या पुरस्कार विजेत्यांची निवड महिला व बालकल्याण मंत्रालयामार्फत करण्यात आली.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा